< Hoe ben je eigenlijk voice-over geworden?

Het verschil tussen een voice-over en een stemacteur

18 oktober 2016 13:36 Door: Albert-Jan Sluis

Als iemand vraagt wat voor werk ik doe, vertel ik meestal dat ik ‘voice-over en stemacteur’ ben. De logische vraag die hier op volgt is: “wat is dan het verschil tussen een voice-over en een stemacteur?”


Tja… goeie vraag! De begrippen ‘voice-over’ en ‘stemacteur’ worden regelmatig door elkaar gebruikt en dat is ook logisch, aangezien zowel een voice-over als een stemacteur allebei werken met hun stem, onzichtbaar zijn voor hun publiek en een microfoon nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Toch zijn er wel enkele verschillen aan te wijzen.

TV-programma en bedrijfsfilm

Een voice-over is vooral een stem die iets aankondigt of vertelt. Het bekendste voorbeeld is een voice-over die buiten het beeld commentaar geeft bij een tv-programma. Hetzelfde is het geval in een webvideo, bedrijfsfilm, explanimation of animatievideo. Voice-overs zijn ook te horen in radio- en tv-commercials, promo’s, aankondigingen bij evenementen, telefoonsystemen (voicemail, telefoonmenu en IVR, ofwel Interactive Voice Response) en in sweepers en jingles op de radio.

Een stemacteur is, zoals het woord al zegt, meer een acteur dan een aankondiger. De stemacteur ‘speelt’ een rol, bijvoorbeeld in een tekenfilm of een animatiefilm. Of hij of zij is een karakter in een radiocommercial, al dan niet in een dialoog met een andere stemacteur. In veel radiocommercials hoor je eerst een dialoog tussen twee stemacteurs, waarna een voice-over de boodschap en pay-off inspreekt.

Het verschil komt vaak voort uit de achtergrond van de stem. In mijn vorige blog schreef ik al dat ik schat dat ongeveer één derde van alle voice-overs zijn of haar carrière is begonnen bij de radio. Als presentator, nieuwslezer of deejay train je jezelf in het duidelijk overbrengen van informatie en leer je duidelijk te spreken en te articuleren. Dit maakt ervaren radiomakers vaak heel geschikt om voice-over werk te gaan doen.

Ook schreef ik dat nog eens éénderde van alle stemmen een acteeropleiding heeft gedaan en/of het werk als acteur combineert met stemmenwerk. Acteurs leren goed gebruik te maken van hun stem. De combinatie met hun acteerervaring maakt ze vaak heel geschikt als stemacteur.

Voice-over worden

Overigens zijn lang niet alle radiomakers in de wieg gelegd om voice-over te worden en zullen ook niet alle acteurs succesvol zijn als stemacteur. Zo hebben veel deejays een typisch ‘deejay-toontje’ dat op de radio misschien goed werkt, maar niet zo geschikt is voor voice-over werk. Ook zijn er radiopresentatoren die onvoldoende articuleren of zelfs woorden inslikken. Op de radio is dat geen probleem, maar wel als je aan de slag wilt als voice-over. Sommige acteurs schitteren in films en televisieseries, maar beschikken niet over de vaardigheden die je als stemacteur in een tekenfilm nodig hebt, zoals lipsync spreken (je lippen tegelijkertijd bewegen met je karakter in beeld) of werken onder tijdsdruk.

Toch kun je op basis van bovenstaande niet een hele duidelijke lijn trekken tussen een voice-over en een stemacteur. Veel voice-overs acteren ook in radiocommercials en tekenfilms en stemacteurs doen vaak ook voice-over werk. En dan wordt een voice-over vaak ook nog eens ‘stemacteur’ genoemd en vice versa.

Veelzijdige voice-over èn stemacteur

Als voice-over en stemacteur probeer ik me zo breed mogelijk te ontwikkelen. Ik vind het een uitdaging om alle disciplines van mijn vak zo goed mogelijk te beheersen. Met mijn achtergrond bij de radio ligt het voor de hand dat ik als stem vooral voice-over ben. Door de jaren heen heb ik veel voice-overs ingesproken voor bedrijfsfilms, commercials, online video, tv-programma’s en explanimations. En ik durf best van mezelf te zeggen dat ik één van de betere promostemmen van Nederland ben.

Ik ben dan wel geen acteur, maar wel degelijk stemacteur. Ik acteer regelmatig in radiocommercials, in promo’s voor Disney, animaties voor Skylanders en ik heb mijn stem mogen geven aan vier karakters in de animatieserie ‘Rintje’. Tot nu toe heb ik weinig ervaring met het acteren in tekenfilms, maar wat niet is, kan nog komen...